Edukacja spersonalizowana to wysoko zindywidualizowany system kształcenia optymalizowany dla potrzeb konkretnego ucznia. Jest elastycznie dostosowywana do uczącego się, z jego udziałem. Ten styl edukacji zakłada selekcję i dostosowywanie metod, technik oraz sposobów nauczania i wychowywania do natury konkretnej osoby.
Główne założenia personalizacji:
• uczeń jest w centrum zainteresowania – posiada osobisty plan edukacyjny (to więcej niż „indywidualizacja” nauczania),
• jednostkowość kształcenia – rozwój zgodny ze specyficznymi potrzebami i zdolnościami ucznia,
• autonomia – świadomość uczenia się ucznia i umożliwienie mu samodzielnego odejmowania działań,
• otwartość – kształcenie kreatywne,
• system jakości – Praca Dobrze Wykonana,
• efektywne komunikowanie się.
System Pracy Dobrze Wykonanej to podstawa pedagogiki optymistycznej. Zakłada on czerpanie radości i satysfakcji z własnej aktywności. Dzięki temu uczeń jest zmotywowany do odejmowania dalszego wysiłku.
(Na podst. artykułu Katarzyny Krywult „Spersonalizowane nauczanie”)
Całościowy program wychowawczy
Edukacja spersonalizowana i zróżnicowana to model edukacji, który wywodzi się z Hiszpanii (Institucio Familiar d’Educacio w Barcelonie) i sprawdza się w ponad 500 szkołach w 38 krajach już od ponad 50 lat. Model edukacji spersonalizowanej zakłada prymat wychowania nad nauką. Edukacja spersonalizowana kładzie nacisk na wszechstronny rozwój dziecka jako osoby – w aspekcie emocjonalnym, duchowym, intelektualnym, fizycznym i wolitywnym (wychowanie woli). Wszystkie te aspekty są jednakowo istotne i połączone odnoszą się do wychowania całościowego, które obejmuje wszystkie aspekty osobowości ucznia, a więc uwzględnia całą osobę w procesie wychowawczym zwracając szczególną uwagę na pięć obszarów:
1. rozum – dążenie do prawdy;
2. wola – dążenie do dobra;
3. emocje – radość z czynienie dobra;
4. ciało – narzędzie czynienia dobra;
5. duch – otwarcie na transcendencję, nawiązanie osobistej relacji z Bogiem i innymi.
Takie podejście do wychowania rodzi również dobre wyniki dydaktyczne, ponieważ pełny rozwój osoby pozwala na uzupełnianie deficytów w jednym obszarze nadwyżkami z innych obszarów. Wraz z pogłębieniem wiedzy u dziecka następuje również rozwój emocjonalny, fizyczny i duchowy, co współgra z osobistą pracą nad własnym charakterem ucznia. To wszystko dzieje się oczywiście przy ścisłej współpracy i świadectwie rodziców i nauczycieli.
Model edukacji spersonalizowanej zapewnia spójność programu wychowawczego szkoły (czy przedszkola) i domu rodzinnego. Fundamentem wychowania jest antropologia chrześcijańska. Chrześcijańska formacja pomaga dzieciom rozwijać dobre nawyki, które umożliwiają zdobywanie i rozwijanie cnót. W praktyce polega to na tym, że w każdym miesiącu dzieci ćwiczą kolejne dobre nawyki, które w rezultacie kształtują ich charakter. Robią to zarówno w szkole, jak i w domu. Dotyczy to, miedzy innymi, nawyków takich jak: pracowitość, porządek, obowiązkowość, pobożność, posłuszeństwo, koleżeństwo, uczynność, systematyczność, wytrwałość, męstwo. Nawyki te mogą być „trenowane” już na etapie przedszkola, kiedy dziecko uczy się równo ustawiać buty i odwieszać kurtkę na wieszak, starsze dzieci starają się np. równo stawiać literki. W ten sposób dzieci nie tylko uczą się dobrze wykonywać swoją pracę, ale jednocześnie zdobywają tożsamość chrześcijańską.
Okresy sensytywne
Kształtowanie dobrych nawyków już na etapie przedszkolnym jest również bardzo istotne z uwagi na występowanie tzw. okresów sensytywnych. Są to naturalnie występujące okresy w życiu dziecka, kiedy przy mniejszym wysiłku możemy pomóc dziecku opanować określone nawyki. Np. do trzeciego roku życia łatwiej jest nauczyć dziecko porządku. Okres sensytywny dla szczerości obejmuje wiek od trzech do sześciu lat – dzieci takie instynktownie czują, że powinno się mówić prawdę. W wieku lat sześciu zaczynają się okresy sensytywne dla pracowitości, hojności i męstwa. W okresie przedszkolnym rodzice mogą i powinni położyć fundamenty pod przyszłą osobowość dziecka. Ważne jest, aby podstawy te były głębokie i solidne, gdyż już od najwcześniejszych chwil kształtujemy człowieka. Chcemy, aby nasze dziecko było szczęśliwe – teraz, i w dorosłym życiu. Szczęście osiągnie, kiedy będzie chciało wybierać dobro w sposób wolny i nieprzymuszony. Kiedy będzie umiało zauważyć innych (koleżeństwo i uczynność), nie zrażać się niepowodzeniami (męstwo), wytrwale dążyć do celów ziemskich i nadprzyrodzonych (systematyczność, wytrwałość, pobożność), kiedy będzie umiało się uczyć (porządek, systematyczność, męstwo).
